TORNADO – El tornado, o tronba de aria (o anca tórcoło, sion o bisineło), el ze un parigołozo fenòmano atmosfèrego che’l pol manifestarse anca in Veneto. De fati A se cata cazi resenti e pasadi de tornadi asè destrutivi. El stòrego Jacopo Filiasi el ne conta de do tùrbini che i gavéa colpìo ła łaguna …
Setenbre 1768, el Stato Veneto l’aprova, par ła prima volta inte ła só storia, ła łeje che reconose el primado de’l setor agrìgoło inte l’economìa de ła Repùblega : ‘ła baze fondamentałe de’l prinsipado, come el vardar łe tècneghe adate a ła bona despozision de ła natura, donca l’agricoltura ben fata, ła ze ła pì …
Piero Arduin (Cavrin Veroneze 18 łujo 1728 – Pàdoa 13 apriłe 1805), agrònomo, botànego e naturałista. Stòrego custode de l’orto botànego de Padoa, el ze stà el primo a’l mondo a aver na càtedra de Agricoltura a l’univarsità de Padoa. Intra de łe tasche che el ga vudo, A ghe ze sta comisionà da’l Stato …
Inte ‘sto parìodo cuà, co łe nove reforme e i finansiamenti, inte’l Stato Veneto, A ze stàe ativàe 19 academie agrarie, da Bèrgamo a ła Dalmasia. ‘Ste chi łe jera academie che za łe ezistéa ma che łe se ga dedegà drio man majormente a i studi agronòmeghi. Łe jera (in órdene alfabètego) l’Academia de …
ACADEMIE AGRARIE- Nte i ùltemi 30 ani de vita, ła Repùblega Veneta ła ze ndà restaurar cuel che revardava el setor agrìgoło, parsepindo cuełe che łe jera łe dificoltà grave de mancansa de dezviłupo. Łe Academie, in orìjine, łe jera pì che altro de caràtere łeteràrio e asà inpermeàbiłe a łe idèe nove de’l sècoło, …
FESTIVAL SINEMATOGRÀFEGO DE CANNES – Ła Palmo d’Oro de l’edision 1966 ła ze stà vinta da’l film “Signore & Signori“, direto inte’l 1965 da’l rezista Pietro Germi e sienejà da’l trevizan Luciano Vincenzoni. El film el ze anbientà inte na mìa nomenada sitadina veneta, siben che A sipia ben reconosìbiłe Trevizo ma anca calche canton …
LUCIANO VINCENZONI – el ze stà un sienejador veneto (Treviso, 1926 – Roma, 2013), un tra i pì stimài e prołìfeghi scritori de film inte ła storia de’l sìnema co in ativo ben 65 film tra’l 1954 e’l 2000. Tra łe só pełìcołe pì sèłebri A se pol sitar:” La grande guerra” (1959, rezìa de …
FONTANA DE ŁE TETE – Ła ze na antiga fontana de prìa situada a Trevizo. Ła ze stà scolpìa a l’época de ła Repùblega Veneta, inte l’ano 1559, so órdene de’l podestà Alvise da Ponte, par festejar ła fine de na forte arsura che ła gavéa colpìo ła Marca Trevizana. Fin a’l 1797, in onor …
SCARABOCIO – el ze un antigo zogo de carte veneto, resałente a’l 1500, che’l vien uncora zogà inte’l trevizan. El ze anca ciamà foracio. El ze asè somejante a ło scovon e de fati A ghe ze i asi che i ciapa tuto. A se zoga co’l maso de 52 carte trevizane – donca co …
BAŁINTONDO DE’L BATIMARSO (voze: Erica Boschiero, parołe: Gianluigi Secco) Soni, soni, sonde’l brondho fondo,son ardhentinide i canpanełi,fan, fun e fretbat i bat bandói,brondho, brondhosenti come che sona el brondho,bała in tondobała, bałon in tondo! Tornerà ła primaverazgionfa d’erba e pra de fiori,e de tsighe de boceteche i cor via par i pra nói,a ciapar łe …