MURA SINCUESENTESCHE DE TREVIZO – A partir da’l 1509 ła Repùblega Veneta, daspò de ła sconfita inte ła batałia de Anjadeło, ła gavèa desidesto de edifegar de łe mura nove a protesion de Trevizo. El projeto el ga senjà un salto evołudivo par l’inzenjerìa miłitar parché – a partir da’l studio de łe nove armi,
COCIOPESTO – el ze un tipo de intònago łargamente doparà in Veneto, sia antigamente che de ‘sti tenpi, soratuto par i restàuri. El ze stà inventà da i Fenisi e daspò parfesionà da i Romani. De sèito ‘sta tècnega ła se ga consołidà inte ła Repùblega Veneta, soratuto a Venesia e Trevizo. El cociopesto ła
“L’Arte de l’abbaco” – Inte l’ano 1478, a Trevizo, el ze stà dà fora “L’Arte de l’abbaco”, a dir el pì antigo manuałe de aritmètega publegà a stanpa in Ocidente e un tra i primi testi sientìfeghi stanpài in Europa. El ze anca conjosesto co’l nome de “l’Aritmètega de Trevizo”. El ze on manuałe pràtego
JÀCOPO FRANSESCO RICATI – (Venesia, 1676 – Trevizo, 1754) el ze stà un inportante matemàtego veneto, pare de Zordan Ricati za łu matemàtego, fìzego e architeto. Jàcopo Ricati el se ga inpiegà par studiar in partegołare l’idrodinàmega traverso de łe fòrmułe de ła mecànega newtoniana. A ghe ze stà parfin oferta ła presidensa de l’Academia
ŁUNA – Inte’l satèłite naturałe de ła Tera A ghe ze du crateri dedegài a parsonałità venete sèłebre par el contribudo che łe ga łasà inte ła siensa. El cratere “Fracastoro” el ze dedegà a Ziròłamo Fracastoro (Verona, 1476 – Afi, 1553) a dir un mèdego, fiłòzofo, astrònomo, jeògrafo e łetarà veneto, considarà cofà un
ÀBACO – Come strumento el zera conosùo da tute łe siviltà antighe. Fato de na tołeta retangołar co astezełe inpiantàe, el se doparava inpiràndoghe bałete dischi forà: un ojeto indespensàbiłe, vista ła rudimentałità de i sistemi de càlcoło. El strumento el ga tacà a desparir za inte’l Medioevo cuando che in Europa A ze rivà
El 20 otobre 2018 – A ze stà łansià inte’l spasio ła mision de esplorasion de’l pianeta Mercurio denominà “BepiColombo” da’l nome de’l sèłebre astrofìzego veneto Bepi Cołonbo. Ła mision ła ze mesa sù da l’Ajensìa Spasiałe Eoropèa (ESA) in cołaborasion co l’Ajensìa Spasiałe Japoneze (JAXA). Ła mision ła se fonda so do sonde che
BEPI COŁONBO – (Padoa, 1920 – Padoa, 1984) el ze stà on matemàtego, fìzego, astrònomo e inzenjer veneto, soranomenà “el mecànego de’l sieło”. El se ga łaureà inte’l 1944 in matemàtega, darente l’Univarsità de Pava e, a partir da i ani ’60, el ga scumisià on parìodo łongo de cołaborasion co ła NASA in Merica.
ALTOPIAN DE I SETE COMUNI (Venetia) – Inte el Altopian A se cata l’Oservadorio Astrofìzego de Aziago, che’l ze on oservadorio astronòmego de proprietà de l’Univarsità de Pava e che’l ze jestìo da’l Dipartimento de Fìzega e Astronomìa de ła stesa. El ze stà fato sù inte’l 1942 co l’instałasion de cuel che, inte i
PARAŁASE – Galileo Galilei, toscan, el ze stà el primo a doparar el tełescopio par finałità de studio astronòmego. El ze stà łu che’l el ga vołesto ciamarlo co un tèrmene pì popołar: “canociałe”. Defati, par Galilei ła siensa ła gavéa da poderse capir da tuti, parché l’espariensa enpìrega ła jera na roba che tuti
