GIACOMO AGOSTINETTI – Giacomo Agostinetti, nasùo a Simadolmo (Trevizo) inte’l 1597, el ze stà un fator in racuante viłe venete par racuanti ani (“quindici in Venetia, dieci in Verona, il rimanente in terra ferma in diverse Ville del Triuisano, Padoano e Friuli”). El ga scrito na òpara asè inportante titołà “Cento, e dieci riccordi, che
ŁE COŁINE DE’L PROSECO – In provinsa de Trevizo, tuta ła zona cołinar łimità idealmente da i Comuni de Valdobiàdene, Vitorio Veneto, Fara de Sołigo e Refróntoło ła ze caratarizà da na partegołare conformasion zeomorfołòzega ciamà “hogback” (łetaralmente “schena de’l porsel”) ndove che l’industriarse de l’omo l’à parmeso ła formasion de na serie de terasamenti
El Corvo, dita anca corf, crovat, croat, corvat, corbo, corbat, o par venetidhathion de’l nome italian corvo inperial, l’é l’ozel europèo pi grant de l’órden de i passeriformes, è inte’l mondo l’é pasà via sol che da Corvus crassirostris (corvo abisin) par via de dimension medie, difati i corf pi grosi i riva pezar de
INPORTANSA DE’L CASTANJO – El castanjaro el vien coltivà prinsipalmente par venjer inestà co’ łe varietà pì comestibiłe che produze i maroni. Ła distinsion prinsipałe tra łe castanje e i maroni ła ze ła pesadura, pì ceła nte’l primo cazo e pì granda nte’l secondo, ma A no ze mìa senpre cusita. A eziste infati
INPORTANSA DE’L CASTANJO – L’inpostansa de ‘sta pianta ła ze stà enorme tanto che in serti parìodi el gavéa un roło inte l’ałimentasion paragonàbiłe a i sereałi e a i łegumi, ła venjea infati ciamà “el pan de’l bosco”. Ła só inportansa ła ga durà fin a i inisi de’l ‘900 ndove che ga tacà
PLINIO EL VECIO E ŁA DOMESTEGASION – Nte’l Veneto ła coltivasion de’l castanjaro ła remonta a tenpi antighi e ła ze testimonià de Plinio el Vecio inte’l I secoło d.c. ndove che’l scrive che nte i Cołi Euganei ze prazente castanjare za incalmà e el sitava pi varietà coltivàe. Ła domestegasion de’l castanjaro che i
CASTANEA SATIVA – Pianta de ła faméja de łe Fagaceae, insieme al zènere Fagus e al zènere Quercus. Ła Castanjara ła ze asè łonzeva e antiga, ła va in serva de teren àsido par zviłuparse ben e deventar uno de i àlbari pi maestozi che ghemo nte łe nostre tere come altesa e dimension .
SÌRMOŁO – El Sìrmoło (Pinus cembra L.,1753) el fa parte de ła fameja Pinaceae, zènere Pinus. In tałian el vien dito anca Pino Cembro. El ze na conìfara senpreverde prezente in Europa prinsipalmente inte l’arco Alpin, ła se cata anca inte i Balcani ma el só areałe prinsipałe el ze in Siberia. Spesie łonzeva che
Prima de tuto, a vorìa scumisiar co’l dire ch’A so’ un veneto nasesto e cresesto inte’l nord de ła pianura de ła provinsia de Vicensa e, ndando vanti co ła łetura, a capiré el parché de ‘sta me presizasion. A recordo che, co gero puteło, cuazi 30 ani fa, inte ła beła stajon, el scorejo
A par che ła coltivasion de i łimonari rente łe rive de’l łago de Garda ła gai vudo inisio a Garnjan inte’l XIII sècoło, inte on convento de frati fransescani. Grasie a’l dolse microclima de’l łago, ła produsion de i łimoni ła ze sta’ favorìa da ła Repùblega de Venesia che ła ga incorajà el
