ANDRÈA CALMO – Probabilmente fioło de botegari o de artezani de Venesia, no’l ne ga łasà gran notisie so de łu, ma tante produsion bełe, divartente e vìvide. No’l someja mìa de gaver conpìo studi umanìsteghi che i ghe confarise facoltà de manejar stiłemi poèteghi clàseghi, ma fursi anca par ‘sto fato el vałor de
ŁENGUA VENETA – L’autor Andrèa Calmo, l’è el primo che el ga doparà łe parołe <<łengua veneta>> par descrìvar ła łengua che ła se parla inte’l teritorio veneto. A ze inte łe só Łétare, publegàe inte’l 1572 e republegàe altre volte pòstume, che el dize de scrìvar <<ne la vulgar antiqua lengua Veneta>>. El contenjudo
BAŁINTONDO DE’L BATIMARSO (voze: Erica Boschiero, parołe: Gianluigi Secco) Soni, soni, sonde’l brondho fondo,son ardhentinide i canpanełi,fan, fun e fretbat i bat bandói,brondho, brondhosenti come che sona el brondho,bała in tondobała, bałon in tondo! Tornerà ła primaverazgionfa d’erba e pra de fiori,e de tsighe de boceteche i cor via par i pra nói,a ciapar łe
“L’Arte de l’abbaco” – Inte l’ano 1478, a Trevizo, el ze stà dà fora “L’Arte de l’abbaco”, a dir el pì antigo manuałe de aritmètega publegà a stanpa in Ocidente e un tra i primi testi sientìfeghi stanpài in Europa. El ze anca conjosesto co’l nome de “l’Aritmètega de Trevizo”. El ze on manuałe pràtego
PARAŁASE – Galileo Galilei, toscan, el ze stà el primo a doparar el tełescopio par finałità de studio astronòmego. El ze stà łu che’l el ga vołesto ciamarlo co un tèrmene pì popołar: “canociałe”. Defati, par Galilei ła siensa ła gavéa da poderse capir da tuti, parché l’espariensa enpìrega ła jera na roba che tuti
Vardando ła storia de ła łetaradura veneta A ze intaresante notar ła rica produsion de età medievałe, che oltra che pa’ ła cuantità de òpare conservàe ła se distingue anca pa’ ła varietà de i zènari tratài. Ła temàtega rełijoza ła ze ła pì prezente, co 2 poemi de considarévołe estesion: ła Lamentatio Beate Virginis
L’AVOGADOR VENESIAN (COMEDIA) – Ndà inte łe sene a Venesian par ła prima volta inte’l Carnevałe de’l 1750, ła comedia “L’Avogador Venesian” ła ze fata de tri ati in proza, scritta da Carlo Goldoni inte’l 1749. Ła ga avudo cusì gran suceso che ła ze stà portà anca a l’èstaro. Dopo che Goldoni el gavéa
FADA(voze: Erica Boschiero, parołe: Gianluigi Secco) Fada… da ła pel albinae ła tònega ciarada ła vos amara. Fada…che canta co doltsurapar na creatura,sfiorada da’l destinłasada su’l confin,fra l’amor e ła morti te à robà ła sort. aaaaa aaaa aaaaa aaaa (x3) Fada…mare desconsołada,che’l to piàndher l’è sutche’l só tsigo l’è mut. Che i va de
PANTAŁON – Màscara venesiana par definision, el conparise a Venezia verso ła metà de’l Sincuesento, ciapando ła forma de’l tìpego mercante vecio, avaro e łusuriozo. El nome el vien da ła łetura veneta de’l nome de’l santo “San Pantałeon”, par evanesensa fonètega de ła L (che defati A scrivemo modernamente “Ł”). Ła só orìzine comediałe
