ŁUNA – Inte’l satèłite naturałe de ła Tera A ghe ze du crateri dedegài a parsonałità venete sèłebre par el contribudo che łe ga łasà inte ła siensa. El cratere “Fracastoro” el ze dedegà a Ziròłamo Fracastoro (Verona, 1476 – Afi, 1553) a dir un mèdego, fiłòzofo, astrònomo, jeògrafo e łetarà veneto, considarà cofà un
ÀBACO – Come strumento el zera conosùo da tute łe siviltà antighe. Fato de na tołeta retangołar co astezełe inpiantàe, el se doparava inpiràndoghe bałete dischi forà: un ojeto indespensàbiłe, vista ła rudimentałità de i sistemi de càlcoło. El strumento el ga tacà a desparir za inte’l Medioevo cuando che in Europa A ze rivà
El 20 otobre 2018 – A ze stà łansià inte’l spasio ła mision de esplorasion de’l pianeta Mercurio denominà “BepiColombo” da’l nome de’l sèłebre astrofìzego veneto Bepi Cołonbo. Ła mision ła ze mesa sù da l’Ajensìa Spasiałe Eoropèa (ESA) in cołaborasion co l’Ajensìa Spasiałe Japoneze (JAXA). Ła mision ła se fonda so do sonde che
BEPI COŁONBO – (Padoa, 1920 – Padoa, 1984) el ze stà on matemàtego, fìzego, astrònomo e inzenjer veneto, soranomenà “el mecànego de’l sieło”. El se ga łaureà inte’l 1944 in matemàtega, darente l’Univarsità de Pava e, a partir da i ani ’60, el ga scumisià on parìodo łongo de cołaborasion co ła NASA in Merica.
ALTOPIAN DE I SETE COMUNI (Venetia) – Inte el Altopian A se cata l’Oservadorio Astrofìzego de Aziago, che’l ze on oservadorio astronòmego de proprietà de l’Univarsità de Pava e che’l ze jestìo da’l Dipartimento de Fìzega e Astronomìa de ła stesa. El ze stà fato sù inte’l 1942 co l’instałasion de cuel che, inte i
PARAŁASE – Galileo Galilei, toscan, el ze stà el primo a doparar el tełescopio par finałità de studio astronòmego. El ze stà łu che’l el ga vołesto ciamarlo co un tèrmene pì popołar: “canociałe”. Defati, par Galilei ła siensa ła gavéa da poderse capir da tuti, parché l’espariensa enpìrega ła jera na roba che tuti
ARSENAL DE’L STATO VENETO – Antigo conpleso de cantieri navałi e ofisine che’l costituise na parte tanto esteza de ła sità insułar de Venesia, verso matina. El ze stà el cor de l’industria navałe venesiana a tacar da’l XII sècoło e’l ze łigà a’l parìodo pì flòrido de ła vita de ła Repùblega Veneta. Grasie
IL CORAN DE I PAGANINI – Inte’l 1538 A ze stà pubregà a Venesia ła prima edision a’l mondo de’l Coran reałizada grasie a ła stanpa a caràtari mòbiłi inte ła stanparìa Ad signum putei de proprietà de i fradełi Paganino e Alessandro Paganini da Bresa. Stanpar e véndar el Coran el gavarìa podesto farli
PÀNFIŁO CASTALDI (Feltre, sxz 1430 – Zara, otobre/novenbre 1487) el ze stà un mèdego veneto, e “maestro da łibri a’l stanpo”. De profesion mèdego, el ga spozà na dona venesiana, nevoda de Marco Poło, che ła ga portà in dota, tra łe altre robe, anca serti caràtari mòbiłi de orìzene sineze: el sèłebre Poło el
TORCIO – A se dà arcuante sorte de torcio. El primo el ze stà el torcio vinario, màchina fondamentałe pa’l dezvełupo de ła vinifegasion. Inte i sècołi, A se ga reałizà modełi vari, ma tuti co ła medèzema finałità: far presion, par tràmite de na vida sensa fine che ła struca zó na piana. Stesa
