Categoria: Tera Veneta

Natura Veneta

Castanea sativa (3/4): INPORTANSA DE’L CASTANJO

INPORTANSA DE’L CASTANJO – L’inpostansa de ‘sta pianta ła ze stà enorme tanto che in serti parìodi el gavéa un roło inte l’ałimentasion paragonàbiłe a i sereałi e a i łegumi, ła venjea infati ciamà “el pan de’l bosco”. Ła só inportansa ła ga durà fin a i inisi de’l ‘900 ndove che ga tacà

Vai all'articolo »
Natura Veneta

Castanea sativa (2/4): PLINIO EL VECIO E ŁA DOMESTEGASION

PLINIO EL VECIO E ŁA DOMESTEGASION – Nte’l Veneto ła coltivasion de’l castanjaro ła remonta a tenpi antighi e ła ze testimonià de Plinio el Vecio inte’l I secoło d.c. ndove che’l scrive che nte i Cołi Euganei ze prazente castanjare za incalmà e el sitava pi varietà coltivàe. Ła domestegasion de’l castanjaro che i

Vai all'articolo »
Natura Veneta

Castanea sativa (1/4): CASTANEA SATIVA

CASTANEA SATIVA – Pianta de ła faméja de łe Fagaceae, insieme al zènere Fagus e al zènere Quercus. Ła Castanjara ła ze asè łonzeva e antiga, ła va in serva de teren àsido par zviłuparse ben e deventar uno de i àlbari pi maestozi che ghemo nte łe nostre tere come altesa e dimension .

Vai all'articolo »
Flora

El Michełànzoło de’l łenjo (4/4): SÌRMOŁO

SÌRMOŁO – El Sìrmoło (Pinus cembra L.,1753) el fa parte de ła fameja Pinaceae, zènere Pinus. In tałian el vien dito anca Pino Cembro. El ze na conìfara senpreverde prezente in Europa prinsipalmente inte l’arco Alpin, ła se cata anca inte i Balcani ma el só areałe prinsipałe el ze in Siberia. Spesie łonzeva che

Vai all'articolo »
Fàuna

Ła Rana de Lataste, on animal da salvar

Prima de tuto, a vorìa scumisiar co’l dire ch’A so’ un veneto nasesto e cresesto inte’l nord de ła pianura de ła provinsia de Vicensa e, ndando vanti co ła łetura, a capiré el parché de ‘sta me presizasion. A recordo che, co gero puteło, cuazi 30 ani fa, inte ła beła stajon, el scorejo

Vai all'articolo »
Colture

El soturco, meregan? (4/4): DA’L MAIS A ŁA POŁENTA

DA’L MAIS A ŁA POŁENTA – El Mais el ze stà introdoto in Europa daspò de ła descoverta de l’Amèrega, za nte’l 1550 e el vien coltivà nte ła Repùblega Veneta prensipalmente par scopo de studio (erbari) da botàneghi e curiozi de ła pianta. Par calche tenpo el Mais el ze sta coltura zlevà da

Vai all'articolo »
Colture

El soturco, meregan? (3/4): EL GRAN TURCO

EL GRAN TURCO – El gran turco no’l ze mìa un turco grando, e njanca un granoło turco, e par vero njanca na roba turca. A ze che ntel ‘500 el łenguajo comun veneto el ciamava “turco” tuto cueło che’l jera foresto. N’altra ipòteze invese ła postułava che el Mais el fuse za rivà inte

Vai all'articolo »
Colture

El soturco, meregan? (2/4): VAL DE’L TEHUACÁN

VAL DE’L TEHUACÁN – Ła Val de’l Tehuacán nte’l Mèsego ła ze un posto ciave par parlar de soturco. Ła major parte de i stòreghi ła tien par serto che el Mais sipie stà mestegà nte ła Val de’l Tehuacán, el só antenà ndove che el ze partìo el ze el Teosinte (Zea L.) che

Vai all'articolo »
Colture

El soturco, meregan? (1/4): MÀIS

MÀIS – Zea mays L., ła ze na pianta erbàsea anuałe de ła fameja de łe Poaceae.El ze uno de i pi inportanti sereałi coltevà inte łe zone tropegałe che anca so cuełe tenparà. El só siclo el ze primaveriłe-estivo e ‘l ze ła baze de ła tradision ałimentare de popołasion de l’Amèrega łatina e

Vai all'articolo »